बुधवार, ३० सप्टेंबर, २०२०

काळ आला होता..


व्हर्व्ह चा शेवटचा दिवस होता. हा इव्हेंट म्हणजे कॉलेजच्या पोरांचा वार्षिक उत्सवच! त्यात सहभागी कलाकारांची सर्टिफिकेट्स, संयोजकांकडून घेऊन येऊन दुसऱ्या दिवशी पोरांना वाटली की "विप्र"ची जबाबदारी संपली! पुष्क्या जाम खुश होता.
' आज येशील का माझ्याबरोबर?' त्याने विचारलं. 
' हट च्यायला' मी लगेच उस्फुर्तपणे जबाबदारी झटकून टाकली. 
'साल्या चल ना.. कोणाला भेटायचं ते पण मला माहित नाही, दोघेजण असू तर पटकन उरकेल. आणि तुला माहित्ये? सुनिधी चौहान पण येणारे.तिचा कॉन्सर्ट आहे'
'ए चले.. सुनिधी चौहान च्या कॉन्सर्टसाठी मला तंगड्या तोडायला लावू नको इतक्या लांब!' मी म्हटलं...
त्याबरोबर पुष्करचं तोंड पडलं..
 ... आमचा विद्यार्थी प्रतिनिधी पुष्कर हा व्हर्व्ह साठीच्या पथनाट्यात काम करत होता त्यामुळे ऍक्टर आणि विप्र (विद्यार्थी प्रतिनिधी ) या दोन्ही जबाबदाऱ्यांचा  काटेरी मुकुट त्या बिचाऱ्याला वागवावा लागत होता. पथनाट्यात बसवताना डिरेक्टरच्या आणि बाकीच्या डान्सर्स , आर्टीस्ट अशा वेगवेगळ्या कलाकरांपैकी, 'कल्ला'कारांच्या दुहेरी शिव्या खाऊन बिचाऱ्याची त्रेधा तिरपीट उडत होती. खरंतर त्याचा या सगळ्यात उत्साहच इतका होता कि आर्ट सर्कलच्या मीटिंग मध्ये त्याला गृहीत धरूनच त्याच्यावर विप्र पदाची जबाबदारी ढकलण्यात आलेली होती!
'बरं बरं जाऊया.. पण थोबाड सरळ कर आधी,च्यायला मागचे दोन तीन महिने तुला असं बघून, खरा कसा दिसतोस तेच विसरायला झालंय.' मी म्हटलं. तो जरासा हसला.
'हां, जास्त खुश होऊ नको, ही अण्णाची बिलं.. सगळ्या आर्टिस्ट पोरांनी फुकटचा ब्रेकफास्ट चापलाय त्याची. मॅडम ना सांगून बजेट मध्ये बसवून माझे पैसे मोकळे करून दे' त्याचं तोंड परत होतं तसं करून मी तिथून निघालो. 
"तुझी ती लाल शोल्डरबॅग घेऊन ये . ती बरी मोठी आहे सगळी सर्टिफिकेट्स आडवी ठेवता येतील. ओके? मी आता सिटीत जाणार आहे, तिकडून डायरेक्ट  जाईन ऍग्रीकल्चर कॉलेजला. तुझी वाट बघतो ग्राऊंडच्या गेटवर, ७ वाजता!" ओरडून त्याने सूचना केली.

झेरॉक्सवाल्या कडून नोट्स  न्यायला म्हणून सकाळीच माझी शोल्डरबॅग नदीम घेऊन गेला होता. त्याचा अजून  पत्ता नव्हता,नेहमीच्या टपरीवर कटिंग मारायला गेलो तेवढ्यात तिथे नदीम आला, 
'कुठे फिरतोए  तू? ही बॅग द्यायला रूमवर जाणार होतो पण बरं झालं तू इथंच भेटलास.'
" खरं तर बरं झालं तू आलास, माझी शोल्डरबॅग तरी मिळाली. मला ऍग्रीकल्चर कॉलेज ला जायचंय आणि आत्ता मला जाम कंटाळा आलाय, पण जायलाच हवं" मी वाकडं तोंड करून त्याला सगळं ऐकवलं. पण नदीमचा मूड चांगला निघाला ! 
"चल, आपण जावया,मी सोडतो तुला बाईकवर, नंतर मी मोमीनपुऱ्याला जाईन,मित्रांकडे राहायला. तसाही उद्या जाणार होतो पण आजच जाईन!" तो म्हणाला.

लोकलची गर्दी चुकली म्हणून मला झालेला आनंद अवर्णनीय होता! संध्याकाळी आम्ही पोचलो तेव्हा आमचे 'विद्यार्थी प्रतिनिधी' भिरभरल्यासारखे इकडेतिकडे फिरत होते!
"तू बाहेर काय करतोयस ?जायचं ना आत?'  नदीम बाइक पार्क करून येईपर्यंत मी त्याच्यावर राग काढायला सुरुवात केली.
"काय यार, मला वाटलं, मी पुढे येऊन फॉर्मलिटी पूर्ण करेन, पण कसचं काय? प्रचंड गर्दी झालीय आत. बाहेरचं जनरल पब्लिक येऊ नये म्हणून कॉलेजचं आयकार्ड बघितल्याशिवाय सोडत नाहीयेत गेटवरचे बाऊन्सर्स.मग म्हटलं नको जायला.  नाहीतर आपली परत चुकामुक व्हायची आणि तुला काय कारणच हवं असणार. गर्दी बघून तू परत गेलास तर? म्हणून इथेच थाम्बलो वाट बघत." डोळा मारत तो म्हणाला. 
"घ्या...! म्हणजे मी एवढा आलो तर मलाच टोमणे मारतोयस. तू जर कारण द्यायची वेळ आणली नसतीस तर एवढ्यात परतीच्या वाटेवर असलो असतो आपण"  नदीम घेऊन येत असलेली माझी शोल्डरबॅग दाखवत मी म्हटलं. 'च्यामारी, काय गर्दीए रे...  बाईक किती लांब लावली माहितीए?' त्याने विचारलं.
'जाऊ दे रे, नंतर तुला एकट्यालाच जायचंय!' आम्ही म्हटलं आणि ग्राऊंडकडे निघालो.
'सेल्फीश आहात तुम्ही, आणि स्पेशली तू!' माझ्याकडे बोट दाखवत तो म्हणाला आणि खांद्याला लावलेली माझी बॅग सरळ करत त्यानेही आमच्याबरोबर कूच केले.

अंधार वाढत चालला होता, ग्राऊंडच्या गेटवर तोबा गर्दी झाली होती. गेटचे मुख्य दरवाजे बंद होते आणि मुख्य दरवाजाला चिकटून असणाऱ्या सर्व्हिस दरवाज्यापाशी  पुष्करने म्हटल्याप्रमाणे खरोखरच बाऊन्सर्स कॉलेजच्या  आयडी शिवाय आत सोडत नव्हते. आम्ही एकमेकांचे हात धरुन होतो. मेटलचं मुख्य प्रवेशद्वार,जे बहुधा मोठ्या गाड्या किंवा ट्रक्स साठीच उघडलं जात असावं, त्याला चिकटून एक छोटं दरवाजा, तेवढाच उंच पण रुंदीने कमी,ही जुन्या-अंग्रेजोके जमानेके- कॉलेजेसच्या गेट बांधणीची ठराविक पद्धत होती. गेटमधून समोर मोकळं मैदान आणि त्या टोकाला असणारं स्टेज दिसत होतं. वाढत्या अंधाराला छेद देण्यासाठी हॅलोजन लॅम्पस  बसवले होते, त्यांचा उजेड मैदानाच्या विरुद्ध बाजूला म्हणजे आमच्यावर- गर्दीवर पडत होता. गेटच्या दोन्ही बाजूला स्पॉन्सरर्सच्या मोठ्या कमानी उभारलेल्या होत्या. इंडियन एक्सप्रेस व्हर्व्ह '06असं मोठया अक्षरात लिहून, बाकी छोट्या छोट्या जाहिरातदारांच्या नावांनी, लोगोजनी बहरुन गेलेल्या. मोठमोठ्या डॉल्बी स्पीकर्स च्या भिंतींवर  छाती हादरवून टाकणाऱ्या आवाजात रेकॉर्डेड गाणी वाजायला सुरुवात झाली होती. लांबलांब फोकस फेकणाऱ्या हलत्या स्पॉटलाईट्सचं टेस्टिंग चालू होतं. सुनिधी गाणार होती की नाचणार कोण जाणे!! पण यांचं नेहमीच असं असतं! मागच्या वेळी पण त्या शिवमणी च्या कन्सर्ट च्या वेळी तो ड्रम बडवतोय आणि यांनी स्पॉटलाईटचे खेळ सुरु केले होते. वाजवायचं  थांबवून काय वाईट चिडला होता तो!

गर्दी प्रचंड वाढत होती. वीस एक मिनिटं झाली तरी आम्ही पुढे सरकतोय की जागेवर उभं आहोत हेसुद्धा कळत नव्हतं. आमचे आवाज एकमेकांपर्यंत देखील पोचत नव्हते. गर्दीत जीव कासावीस व्हायला लागला..
"मागे जाऊया का?"
माझ्या हाताला हिसका देत नदीमने ओरडून विचारलं. 
"आँ?? काss य?" मी ओरडून उलट प्रश्न केला. नदीमने पुन्हा ओरडून तेच विचारलं.. 
"पुष्कsssर..परत जायचं काsss? नंतर येऊ वाटल्यास..."मी नदीम चा प्रश्न पुष्कर कडे पास ऑन केला..  
" मागे बsssघ"  भुवया उंचावून चेहरा वर करत तो म्हणाला.  
मी मान वळवून मागे बघितलं. नजरेची रेंज जात होती तिथपर्यंत मुलंच मुलं दिसत होती. कदाचित सुनिधी चौहानचा फ्री कॉन्सर्ट बघायला मिळणार म्हणून लांबलांबून मुलं येत होती. पाठोपाठ येणाऱ्या लोकल्स मधून, बसेस मधून आणि इतर बाकीच्या वाहनांमधून मुलांचे लोंढे येत होते. गर्दीचे थवेच्या थवे मागोमाग जोडले जात होते..  पुढे असणाऱ्या लोकांच्या सहा सात पट लोक आमच्यामागे होते. एवढी गर्दी कापत मागे जाण्यापेक्षा पुढे जाणं त्यातल्या त्यात योग्य निर्णय ठरला असता. मी डोळ्यांनीच नदीम ला मागे बघायला सांगितलं, त्याने बघितलं आणि तो मला काय म्हणायचं होतं ते समजला.. आता माझा आवाज त्याच्यापर्यंत पोहोचणं शक्य नव्हतं एवढा कोलाहल चालू होता.

गेटवर बराच गदारोळ उठला होता. चोहोबाजूने घेरलेले गेलो असल्यामुळे आम्ही कुठल्या दिशेने सरकत होतो तेही कळत नव्हतं. मी ज्यांचे हात धरले होते ते त्या दोघांचेच हात होते की नाही अशी मला शंका यावी एवढी मुलं आमच्या मध्ये होती. गेटवर च्या अकार्यक्षम बाऊन्सर्स वर पोरं राग काढायला लागली होती. आयकार्ड नसणाऱ्या पोरांना एन्ट्री नाकारल्यावर त्यांना मागे जायला देखील रस्ता उरला नव्हता. ती तिथंच बाजूला राहून पुन्हा घुसण्याचा प्रयत्न करत असावी बहुतेक.. थोडी थोडी मुलं आत जात होती पण आम्ही काही गेटपर्यंत पोहचत नव्हतो. आता गेटवर उघड उघड बाचाबाची होऊ लागली. 
"मोठं गेट उघडा, बडा गेट खोलो, ओपन मेन एन्ट्रन्स " च्या सूचना वाढल्या. 
"ओपन द गेट SS ओपन द गेट SS " असा गजर सुरू झाला. आतमधूनही गर्दीचा वाढता आवाका बघून मुख्य प्रवेशद्वार उघडायचा निर्णय घेतला असावा. कारण पुढून तशी बातमी मागे पसरत गेली. गर्दीचा लोंढा छोट्या दरवाजाकडून मुख्य दरवाजाकडे वळला. आम्हीही आपोआपच तिकडे ओढले गेलो. आता आमची पावलं आमची दिशा ठरवत नव्हती तर गर्दीचा ओघ ते ठरवत होती. पुष्करचा हात केव्हाच हातातून सुटला होता. खांद्याला लावलेली बॅग सावरण्यासाठी नदीम ला माझा हात सोडावा लागला होता. मी पुष्करच्या आणि नदीम माझ्या शर्टची कॉलर बघत गर्दीबरोबर पुढे पुढे सरकत होतो.

... मुख्य प्रवेशद्वाराचा डावीकडचा दरवाजा उघडतो ना उघडतो तोपर्यंत गर्दीचा पहिला लोट आत घुसला.. अचानक पुढे असणारी माणसं कमी झाल्यामुळे आम्ही पुढे लोटलो गेलो. आजूबाजूची मुलं मध्ये ओढली गेल्यामुळे आमच्या तिघातलं अंतर खूपच वाढलं. आता मी पुष्करचं आणि कदाचित नदीम माझं डोकं बघत एकमेकांना फॉलो करण्याचा प्रयत्न करत होतो. 

...क्षणार्धात परिस्थिती पालटली. 

डावीकडचा दरवाजा उघडला गेल्यामुळे उजवीकडचा दरवाजा बंद राहण्यासाठीचा जमिनीत असणारा बोल्ट तुटला आणि तो दरवाजा सुद्धा उघडला गेला.. त्या दरवाजावर रेलून राहिलेली मुलं बेसावध असताना अचानक आत लोटली गेली. मागच्या गर्दीमध्ये दोन्ही दारं उघडली गेल्याचा हाकारा झाला आणि मागून ढकलणाऱ्या पब्लिकचा फोर्स वाढला. मुलांचा एवढा मोठ्ठा जमाव अनकंट्रोलेबल झाला.. मागून येणाऱ्या लोंढ्याला तोंड देण्यासाठी प्रत्येकानं पुढच्याला ढकलायला सुरुवात झाली. आणि हे सगळं काही क्षणात झालं, मला काही कळासवरायच्या आधी मी पुढे ढकलला जात होतो.. काहीतरी विपरीत घडायला लागलंय हे मला जाणवायला लागलं होतं, आजूबाजूला आधारासाठी कोणाला पकडायला जावं तर तेच आपल्याला आधार म्हणून पकडायला बघताहेत आणि खेचताहेत असं वाटत होतं. सगळे आपोआप पुढे लोटले जात होते. आणि एवढ्या बेशिस्त गर्दीतून वाकडंतिकडं सरकताना जी भीती वाटत होती तेच झालं..  आपला तोल सावरता ना आल्यामुळं काही मुलं पुढे पडली!! फ्लॅश लाईटच्या पलीकडे असणाऱ्या अंधारात त्यांच्यामागून धावणारे त्यांना अडखळून त्यांच्यावर पडले.. स्पॉन्सरर्सच्या कमानीत पाय अडकून काही जण पडले, काहींनी आधारासाठी त्या कमानी पकडल्या पण पाठमागून येणाऱ्या लोंढ्याच्या जोराला सहन करण्याइतकी त्या कमानींची ताकद नव्हती. त्यांचे फ्लेक्स फाटले, लाकडाच्या फ्रेम कचकड्याच्या खेळण्यासारख्या तुटल्या आणि त्या फ्रेम्स मुलांच्या लोंढ्यावर आडव्या पडल्या..  मागून येणाऱ्या गर्दीला पुढे काय होतंय ते समजत नव्हतं. प्रत्येकजण प्रत्येकाला पुढे ढकलत होता.. 

पुष्कर त्या पडणाऱ्या लोकांतून जेमतेम सुटून गेला आणि नेमका त्याच्यामागे कोणीतरी जमिनीवर लोटांगण घातलं. अगदी माझ्या नजरेच्या टप्प्यात! तो उठायचा प्रयत्न करत होता तेवढ्यात त्याला मागच्याचा धक्का बसला आणि तो पूर्ण आडवा झाला.. त्याच्यावर ज्याचा धक्का लागला तो..  पाठोपाठ अजून काही...  त्याच्या आणि माझ्या मध्ये असणारी सगळी मुलं एकापाठोपाठ एक पडत गेली आणि मग मी सुद्धा.. पडणाऱ्याला उठण्याची  संधीही न देता, उलट तसेच तुडवून मागचे ते, त्या प्रयत्नात अडखळून मागचे अजून काहीजण पडत होते.. पडत जाणाऱ्या लोकांचा एक अर्धचंद्र होत गेला.  काही समजाउमजायच्या आत मी त्या स्टॅम्पेड मध्ये सापडलो होतो!! 

...मी ज्याच्यावर पडलॊ होतो तो कदाचित मला शिव्या घालत होता... मोठमोठ्याने गुरासारखा हंबरत होता... आणि मग काही क्षणातच असहाय आवाजात 'हट जाओ ना यार प्लि sss ज" च्या विनवण्या करीत मोठा हंबरडा फोडून रडू लागला...  जिवाच्या आकांताने मी ओरडत होतो. तश्याच पद्धतीने माझ्या पाठीवर पडलेल्या मागच्याला शिव्या घालत होतो... रडत भेकत उठण्याची विनवणी करत होतो. .पण तोही काही आमच्यापेक्षा वेगळ्या परिस्थितीत नसावा. समोर ,स्टॅम्पेडमध्ये न सापडता केवळ सुदैवाने सुटून गेलेला पुष्कर, तशा काहीजणांबरोबर उलटा उभा राहून घाबरलेल्या आवाजात बाऊंसर्स ना गेट बंद करायला सांगत होता. पण त्या गोंधळात त्याचा आवाज इतक्या लांब पोहोचण्याची सुतराम शक्यता  नव्हती. त्याच्या डोळ्यादेखत आम्ही त्या चेंगराचेंगरीत अडकलो होतो. त्याने माझ्या नावाचा पुकारा लावला होता. त्याने माझ्या मदतीसाठी, मला बाहेर खेचण्यासाठी हात पुढे करताच माझ्याखाली पडलेल्या कित्येकांचे वीस पंचवीस हात त्याला पकडत होते. त्याचा हात माझ्यापर्यंत पोचायच्या आधीच! आणि मी तरी कुठून त्याचा हात पकडणार होतो ? माझे दोन्ही हात खालीच होते. पडण्याआधी आधारासाठी समोरच्याच्या पाठीवर ठेवलेले!! माझं  फक्त डोकं मोकळं राहिलं  होतं. पाठीमागे मानेपासून टाचेपर्यंतच्या आणि गळ्यापासून पायांच्या अंगठ्यापर्यंतचा शरीराचा संपूर्ण भाग कोणा ना कॊणालातरी चिकटला होता. शरीराचा ए-कू-ण ए-क भाग! माझं सर्वांग अगदी दबून गेलं होतं. तो भार एवढा होता कि माझ्या छातीच्या बरगड्या आता तुटतील कि काय असं वाटत होतं. माझ्या अंगावरही किती जण पडले होते कोण जाणे? मला माझा हातही सोडवता येत नव्हता.  छाती आणि पोट दोन्ही अतिप्रचंड प्रेशरने दबले गेल्यामुळे नाकाने घेतलेला श्वास नाकापुड्यांच्या आतही पोचत नव्हता... मी जोरजोरात श्वास घ्यायचा प्रयत्न करत होतो. ओरडण्याइतका दम  राहिला नव्हता. डोळ्याच्या उजवीकडच्या कोपऱ्यातून तसाच रडणा भेकणारा नदीम दिसत होता...

"बंद करो ना गेट" "लोक मेले इकडे" "थांबा थांबा" " मला सोडवा" चे आक्रोश एकमेकांमध्ये मिसळून जात होते...

...वाटलं... आता संपलं सगळं! एवढी हतबलता याआधी कधीच आली नव्हती. श्वास घ्यायला नाक हवं असतं माहितीये पण ती प्रोसेस व्हायला छाती आणि पोट सुद्धा एवढं महत्वाचं असतं याची कल्पनाच नव्हती आपल्याला! हात बांधून ठेवले, पाय हलवता येत नसले तर एवढा असहाय होतो माणूस? इथे अडकलेल्या सगळ्यांना  हि परिस्थिती नको असूनही कोणी काहीच करू शकत नाही?  इथून काही सेकंदात आपणच नसू इथे! एकेक क्षण प्रचंड मोठा वाटत होता. जोर लावायचंही  त्राण राहिलं नव्हतं. गरम झालेल्या कानातला कोलाहल आता अस्पष्ट होत होता. आपल्याला हात पाय आहेत कि नाहीत तेही कळत नव्हतं. मैदानावरच्या नाचणाऱ्या स्पॉटलॅम्प्स चा , गाण्यांचा प्रचंड राग येत होता! इथे काही माणसं  मरणार  आहेत आता आणि हे....!!  समोर लांब आकाशात दिसणारा चंद्र धूसर होत चालला... कदाचित अजून काहीच वेळ. मी निपचितपणे  समोरच्याच्या पाठीवर हनुवटी टेकवली.... 

.... एवढ्यात पाठीवरचं प्रेशर जरासं कमी झाल्यासारखं जाणवलं.

नैसर्गिकरित्या मी पुन्हा श्वास घ्यायचा प्रयत्न केला! शरीरात केवढं  प्रचंड ऑटोमेशन असतं  ना? कितीतरी वेळाने छातीत हवा गेली असावी, मान हलवायला जागा मिळाली. श्वास घेतल्याबरोबर जराशी तरतरी आली तेवढ्यात माझ्या डोक्यावर कोणाचा तरी पाय पडला.. माझ्या मागच्या कोणीतरी आमच्या सगळ्यांच्या अंगाखांद्यांवरुन सरपटत पुढे गेला. बाजूला बघितलं तर हळू हळू लोक तसेच सरकत होते. मी होती नव्हती तेवढी शक्ती एकवटली आणि जोर लावला. माझे हात मोकळे झाले! हातांची सगळी हाडं आतून दुखत होती पण जीवावर बेतण्यापेक्षा दुखणं  परवडलं. मी माझ्या खाली अडकलेल्या मुलाचे खान्दे पकडून वर सरकलो तेवढ्यात माझ्या अंगावर पाय देऊन अजून कुणीतरी गेलं. आता बऱ्यावाईटाचा, चूक-बरोबर याचा विचार करायचा वेळच नव्हता. जीव महत्वाचा!  मी मागे बघून अंदाज घेतला आणि पूर्ण ताकदीनिशी माझं शरीर वर खेचलं. एक पाय बाहेर येताच कोणाच्या तरी अंगावर डावा गुढगा टेकून दुसरा पाय ओढला! मी मोकळा झालो होतो. तसाच माझ्या खाली अडकलेल्या एका व्यक्तीच्या अंगावर एक पाय आणि कोणाच्यातरी पाठीवर दुसरा पाय देऊन मी जेमतेम उभा राहिलो आणि उतारावर धावत सुटावं तसं  पुढच्या दिशेनं शरीर झोकून दिलं. कोणाच्या बेसावधपणे उठू पाहणाऱ्या डोक्यावर,कोणाच्या हातांच्या बोटांवर, कोणाच्या मानेवर,  तर बेशुद्ध झालेल्या कोणाच्यातरी कानावर निर्दयपणे पाय ठेवत मी झपाझप पुढच्या बाजूला उतरलो आणि कोलमडून पडलो. डाव्या घोट्यातून एक कळ डोक्यात गेली. उजवा गुडघा आणि मांडी दुखत होते. दोघाजणांनी मला आधार देऊन उभं केलं आणि जवळच एका ठिकाणी नेलं.

मला त्यांच्या आधाराशिवाय उभंही  राहता येत नव्हतं. कळतच नव्हतं कि आता मी त्या- जवळपास बेशुद्ध- लोकांच्या जथ्यातून कसा काय धावत आलो?  त्या व्हॉलंटीअर्सनी मला मैदानावरच कुठंतरी आडवं करून ठेवलं 'आर यू ओके ?' त्यांनी विचारलं "माहित नाही पण बाकीच्यांना सोडवा" मी म्हटलं. आपण तर या परिस्थितीत कोणाला वाचवू शकत नाही पण हेल्पलेस लोकांच्या अंगाखांद्यावरून पाय देऊन येतानाचा गिल्ट घालवण्यासाठी तेवढं तरी करूया असं वाटून गेलं. आडवं पडताक्षणी बहुतेक मला ग्लानी आली..

... डोळे उघडले तेव्हा पुष्कर शेजारी बसून कोणाशीतरी बोलत होता. "बरं  वाटतंय का?" त्याने विचारलं. "जिवंत आहे तेच नशीब आहे मित्रा!" मी म्हटलं. "नदीमला बघितलंस का? मी विचारलं.
"हो, तोपण  आहे जिवंत! नको काळजी करू!" त्याने सांगितलं.
"बरेच बेशुद्ध झाले होते..सातजण गेले म्हणतात." मी जिवंत आहे म्हटल्यावर पुष्करने अधिकची माहिती पुरवली आणि काय झालं कसं  झालं  ते त्याने अगदी 'पिटा'तला प्रेक्षक बनून 'याची देहा यांची डोळा' पाहिलं असल्यामुळे त्याचं साग्रसंगीत वर्णन करून मॅनेजमेंट ला यथेच्छ शिव्या घातल्या. वरून मी जर वेळीच उठलो नसतो आणि तिथून सुटलो नसतो तर कसा "आठवा" झालो असतो आणि "आठवावा" लागलो असतो यासारखे परिस्थितीचं गांभीर्य कमी करण्याकरिता जोक केले. कदाचित मला तो त्या धक्यातून बाहेर काढण्याचा प्रयत्न करत होता.
मग त्याने आधाराने मला उठवलं. आणि खुरडत मी उठलो. " पाय मोडला वाटतं माझा. डावा घोटा  तर फ्रॅक्चर आहे शुअर" मी म्हटलं. नदीमपर्यंत पोहोचलो त्याची परिस्थिती काही वेगळी नव्हती.

"या तुझ्या हॅन्डबॅग मुळे अडकलोए मी " नदीम सांगायला लागला." कोणीतरी पडताना आधारासाठी ही माझ्या खांद्याला लटकणारी बॅग पकडली आणि मी फसलोए. नशीब बेहत्तर म्हणून वाचलोए.अम्मी अब्बू चे चेहरे आठवत नमाज पढायला लागलेलो.. म्हटलं मेलो आता"

मी शुद्धीत येईपर्यन्तच्या  काळात सुदैवाने परिस्थिती कंट्रोल मध्ये आली होती. पुढे चेंगराचेंगरी झाल्याचं समजताच बाउंसर्स आणि काही व्हॉलंटीअर्सनी मिळून गेट बंद केलं होतं. पुढे लोकांचे जीव गेले अशासारख्या अफवा पसरताच मागून लोटणारा गर्दीचा रेटा थांबला.. सुनिधी चौहान पेक्षा जीव महत्वाचा समजून मुलं  मागे फिरली असावीत.  आलो त्या गेट कडे परत जायलापण भीती  वाटत होती. 'मौका-ए-वारदात' वर सँडल्स चपला बुटांचा खच पडला होता. माझा डावा बूट गुमशुदा झाला होता.. गेट बंद केलं होतं. दुसरीकडच्या गेटने अजून एक मित्राच्या आधाराने खुरडत खुरडत आणि नंतर  रिक्षा पकडून आम्ही हर्डीकर हॉस्पिटलला  गेलो.


तिथे तुफान गर्दी उसळली होती. माझा नम्बर येईतो दीड दोन तास उलटले. सुदैवाने लिगामेंट स्ट्रेच आणि स्वेल होण्यापलीकडे काही झाले नव्हते. आठ दिवसाच्या कंप्लिट बेड रेस्टच्या तोंडी आश्वासनावर हर्डीकरच्या डॉक्टरांनी एकही रुपया ने घेता माझी सुटका केली. एरवी पराचा कावळा करून सांगणाऱ्या मीडियाने - इंडियन एक्सप्रेस या माध्यमसमूहाने स्पॉन्सर केलेला हा इव्हेंट असल्याने कदाचित-  याची अजिबात दखल  घेतली नाही. नाही म्हणायला एनडीटीव्ही ने काही काळासाठी हि बातमी दाखवली होती, जी बघून माझ्या घरच्यांनी मला फोन केला होता. परंतु नंतर ती तिथूनही निघून गेली. , त्यात आमच्यापैकी काही जणांची हाडं  वगळता इतर काही 'ब्रेकिंग' नसावं बहुधा! 'जिवावरचं संकट' वगैरे वाक्प्रचारांचा आणि 'काळ आला होता पण वेळ आली नव्हती' वगैरे म्हणींचा अर्थ नव्याने उमगून आला!

चौदा वर्षं झाली या गोष्टीला पण आज इतक्या वर्षांनंतरही जेव्हा स्टँपेड संदर्भातली बातमी वाचतो तेव्हा हा प्रसंग आठवून अंगावर शहारा येत नाही असे होत नाही!

शनिवार, २५ जुलै, २०२०

ड्रिमलँड (बालकथा)



अनीला झोपायला मुळीच आवडायचं नाही. दुपारी शाळेतून आल्यावर खाल्लं कि आई जबरदस्तीने झोपायला सांगायची पण त्याला ते अजिबात जमायचं नाही. 'स्लीपिंग इज सच वेस्ट ऑफ टाईम' तो म्हणायचा..
"अरे दुपारी थोडावेळ झोपलास कि संध्याकाळी फ्रेश वाटतं..ती शेजारची निधी बघ. तिच्या आईचं ऐकते. झोपते दुपारची, संध्याकाळी गार्डन मध्ये खेळताना जांभया देत नाही रहात तुझ्यासारखी" आई समजवायची. पण हा टक्क डोळे उघडे ठेऊन राहायचा. बेडवरच चुळबुळ चुळबुळ करायचा. आईचा थोपटणारा हात काढून टाकायचा .. गोष्ट सांग ना म्हणून आईच्या मागे टुमणं लावायचा. आई सांगायची पण गोष्ट; पण मग हा म्हणायचा "एवढीश्शी? अजून मोठी सांग.. मला झोप येईपर्यंत संपणारी"
संपणारी गोष्ट म्हणजे कापूस कोंड्याची. ती अनीला आवडायची कारण त्यात आईला पण झोपता यायचं नाही. दुपारी अनीला झोपवायचा प्रयत्न करताना आईलाच झोप अनावर व्हायची. मग त्याला सुटका झाल्यासारखी वाटायची..
"आईss "
"अं" आईचा झोपेतच आवाज यायचा
"मला झोपायचं नाही , मी बाहेरच्या रूममध्ये जाऊ ?"
"अं.."
मग अनी उठून जायचा... खेळण्यांशी खुडबुड खुडबुड करत राहायचा, चित्र काढत बसायचा, शाळेचा अभ्यास करायला सुरुवात करायचा मग कंटाळायचा आणि पेपर वर काहीबाही खरडत बसायचा, तोंडाने गाड्यांचे आवाज काढत गाड्यांनी खेळत बसायचा. नंतर ऊन्हं जराशी कलतात कलतात तोवर आईला उठवायला जायचा.
आई वैतागायची ... " काय पोरगा आहे , दोन मिनिटं डोळ्याला डोळा लागू देत नाही. स्वतःपण झोपत नाही मला पण झोपायला देत नाही"
"आई, स्लीपिंग इज सच वेस्ट ऑफ टाईम.. झोपलं कि खेळताच येत नाही " अनी म्हणायचा
"चल ना गार्डन मध्ये खेळायला जाऊ..निधी गेलीपण तिच्या डॉलला घेऊन!"

अनीला गार्डन खूप खूप आवडायचं, स्लाईड्स, सीसॉ, स्विन्ग्स आणि काय काय! मुख्य म्हणजे गार्डन मध्ये बेड नसायचा, जास्तीत जास्त बसता येतं तिथल्या हँडलवाल्या बेंचवर पण झोपता येत नाही. त्यामुळे घरापेक्षा त्याला गार्डनच जास्त आवडायचं. आता काही आजोबा लोक बेंचवर बसल्या बसल्याच झोपतात ती गोष्ट वेगळी. त्याला झोपपण आवडायची नाही आणि झोपणारे लोक पण. गार्डन मध्ये ट्रॅम्पोलिन पण होतं. आजूबाजूच्या कुठल्याच गार्डन मध्ये ट्रॅम्पोलिन नव्हतं. त्याला सगळ्यात ते आवडायचं. उंच उंच उड्या मारायला. बाबाच्या कित्ती मागे लागला होता तो कि घरात एक छोटंसं ट्रॅम्पोलिन घेऊया म्हणून तर बाबाने 'घरात कुठे ठेवायचं' म्हणून आणलं नव्हतं.

रात्री झोपताना तो बाबाला पण पिडायचा. मुळात झोपावं लागतं म्हणून त्याला रात्रपण आवडायची नाही! बाबा पण त्याला शाळेत काय झालं ते विचारायचा , घरात काय काय केलं त्याची चौकशी करायचा , गार्डन मध्ये केलेली मज्जा ऐकून घ्यायचा .. त्याचं बोलून संपायचंच नाही.. मग बाबा गोष्टीच्या पुस्तकातली गोष्ट वाचून दाखवायचा .. ते ऐकून झालं कि "तू आता गोष्टीच्या पुस्तकात नसणारी गोष्ट सांग ना " म्हणून तो बाबाच्यापण मागे टुमणं लावायचा. बाबा पण सांगायचा गोष्ट, कधी खिडकीतून दिसणाऱ्या चांदोबाची , कधी चमचमत्या चांदण्यांची, कधी ढगांची , तर कधी पऱ्यांची.. पण मग गोष्ट ऐकल्यावर हा त्यालापण विचारायचा 'एवढीश्शी? अजून मोठी सांग.. मला झोप येईपर्यंत संपणारी". आता बाबापण एवढी मोठ्ठी गोष्ट कुठून सांगणार आणि संपणारी गोष्ट म्हणजे कापूस कोंड्याची. अनीची आवडती! रात्री ती गोष्ट सांगितली तर बाबाच्या पण झोपेचं खोबरं आणि आईच्यापण ! बाबा म्हणायचा ," झोप रे बाबा" आणि अनी म्हणायचा "झोपू नको ना रे बाबा, झोपलं कि काही गंमत पण करता येत नाही.. स्लीपिंग इज सच या वेस्ट ऑफ टाईम!" मग बाबा हमखास गोष्ट सांगायचा ती लहानपणी स्वप्नांच्या दुनियेत खेळलेल्या खेळांची. गोष्ट ऐकता ऐकता आईच झोपी जायची आणि सांगता सांगता बाबालापण झोप यायची.. मग तो बाबाला विचारायचा "अशी काय स्वप्नांची दुनिया असते का कधी ? तुझ्या गोष्टी सगळ्या फिक्शनल!

बाबाचे डोळे मिटायला लागले कि बाबा 'संपली गोष्ट , आता झोपा' म्हणून दुसऱ्या मिनिटाला गाढच झोपून जायचा. अनीला मिठीत घेऊन .. त्याला तसंच आवडायचं. रात्री झोपायला तर आवडायचं नाही पण आई बाबा झोपल्यावर एकटं असल्याची भीती पण वाटायची. बाबाने मिठीत घेतलेलं असलं कि भीती तरी नाही वाटायची त्याला. हि रात्र होतेच कशाला ? ना खेळता येत, ना काही मज्जा करता येत झोपलं की ! स्लीपिंग इज सच या वेस्ट ऑफ टाईम!

पण एका रात्री गंमतच झाली. बाबांची गोष्ट ऐकता ऐकता नेहमीप्रमाणे आई झोपली आणि बाबा पण झोपला, तेही अनीला कुशीत घेताच. त्याला भीती वाटायला लागली. पण एक बरं होतं.. खिडकीच्या काचेतून दिसत होते बाबाच्या गोष्टीतले मूनक्लाउड्स आणि ट्विन्कलींग स्टार्स. अनी डोळे सताड उघडे ठेऊन बघत होता. रुममधल्या नाईट लॅम्पच्या उजेडात कसल्याकसल्या सावल्या दिसत राहतात त्यापेक्षा बाहेरच्या काळोखातल्या चांदण्या बऱ्या! पण हे काय? एक चांदणी मोठी व्हायला लागली. अनीला वाटलं चुकून आपणपण झोपलोच कि काय ? या मोठ्ठ्या लोकांसारखे. त्याने हातपाय हलवले , स्ट्रेच केले , आई म्हणते तसे आळोखे कि पिळोखे दिले. आईला पाय लागला तशी तिने कूस बदलली म्हणजे जागाच होता कि तो! तरीपण चांदणी मोठी व्हायची थांबेना. बहुतेक जवळच येत असल्यासारखी वाटत होती.. आता अर्थ वर येते कि काय ? हळू हळू चांदणीच्या बाजूच्या दोन अँगल्स चे हात झाले , खालच्या दोन अँगल्स चे पाय तयार झाले आणि वरच्या अँगल चं हेड झालं. चांदणीची मुलगीच तयार झाली.. फेअरी.. परी, बाबांच्या गोष्टीतली!


थोडावेळ ती खिडकीच्या बाहेर तरंगत राहिली आणि अनीने जरा डोळे ब्लिंक करेपर्यंत आतपण आली! कित्ती छान दिसत होती ती! एकदम निधीच्या बार्बीसारखी! पण फ्रॉक मस्त होता तिचा बार्बीपेक्षा भारी! पांढऱ्या शुभ्र फ्रॉकवर छोटे छोटे स्टार्स होते, आणि ते पण खऱ्या खुऱ्या स्टार्स सारखे ट्विन्कलींग! तिच्याकडे ती वॉन्ड होती, टोकाला स्टार असणारी आणि तिला पंख पण होते, खूप मोठे पण नाजूक. इकडून तिकडचं दिसत होतं त्या पंखातून .. सेम ड्रॅगनफ्लायच्या पंखांसारखे.. सोनेरी केसांवर टिएरा होता. खोलीत डिस्को डान्ससारखा लाईटच झाला. कसलं भारी! अनीला वाटलं बाबांना उठवून त्यांना दाखवावी परी..

"तू खरी परी आहेस का ?" अनीने विचारून घेतलं
"मग काय ?" परीने विचारलं " हा काय प्रश्न झाला ? मला येताना बघितलंस ना ?"
अनी उठून बसला
"तुला खरं वाटत नाहीये ना ? या स्टारला बोट लाव " परीने तिची वॉन्ड पुढे करत म्हटलं. अनीने हात लावला तर तो हवेत तरंगायलाच लागला. परीने आता वॉन्ड खिडकीकडे केली आणि अनीला हळूच फुंकर मारली.. एखाद्या पिसासारखा तरंगत अनी बंद खिडकीतून बाहेर गेला आणि पाठोपाठ परीपण बाहेर आली.
"आता माझ्या हाताला टच कर." अनीने तरंगतच तिच्या हाताला बोट लावलं. त्याला वाटलं कि तिने त्याचं बोट पकडलं कि काय , रस्ता क्रॉस करताना आई पकडते तसं. परीने हळूच उंच झेप घेतली आणि अनी तिच्या बरोबर उडायला लागला, घाबरून त्याने डोळे गच्च मिटून घेतले
"अरे घाबरतोस काय , मी आहे ना ?" परीने त्याला धीर दिला." खाली बघ किती छान दिसतंय ते"
अनी ने किलकिले करत डोळे उघडले. चंद्र प्रकाशात रात्र किती छान दिसत होती. झाडांच्या वर , नदीच्या पाण्यात , तळ्यामध्ये सगळीकडे चंद्राचा प्रकाश पडला होता. ब्रिज वर , रोड्सवर बिल्डिंगच्या जिन्यांवर लाईट्स दिसत होते. खूपच मस्त दिसत होतं सगळं वरुन! केवढी छान असते रात्र!

परी त्याला खूप उंच घेऊन गेली, चांदोबाच्या शेजारी. ते दोघेही एका ढगावर उतरले. चांदोबा तर निवांत बसला होता, लोडाला टेकून बसल्यासारखा.. नुकताच आंघोळ करून आल्यासारखा दिसत होता. एकदम फ्रेश. अनीला आणि परीला बघून तो हसला. अनीला माहितीच नव्हतं तो हसतो ते.. परीनं त्याला हात दाखवला आणि ती अनी चा हात धरून उभी राहिली. ते उभे असलेला ढग सरकायला लागला पुढे. कितीतरी चांदण्या आजूबाजूला लखलखत होत्या. अनीला जामच मज्जा येत होती. काळोखात एवढा उजेड नाईट लॅम्पने पण नाही व्हायचा आणि त्या घाबरवणाऱ्या सावल्या पण नव्हत्या इथे.

पुढे जातात तर काय ? एक सुपर ह्यूज गेट आणि त्या गेटला होती तेवढीच ह्यूज कमान. त्यावर लिहिलं होतं 'ड्रिमलँड'! कित्ती कलर्स मधले कित्ती लाईट्स होते तिथे.. एकदम रेनबो सारखे रंगीबेरंगी!
"हे काय आहे ? " एक्साईट होऊन ओरडतच अनीने विचारलं आणि तो परीचा हात सोडून धावत सुटला. गालातल्या गालात हसत परी त्याच्या पाठोपाठ आत गेली. आतमध्ये एवढे खेळ होते , कितीतरी घसरगुंड्या, वेगवेगळ्या आकाराच्या, सगळ्यांवर कुणी ना कुणीतरी खेळत होतं.. लहानापासून मोठे मोठे सीसॉ, तिथेपण तसंच, खूप खूप झोपाळे, प्रत्येक झोपाळ्यात मुलगा किंवा मुलगी ...एक मुलगी तर एवढ्या उंच स्विंग वर झोके घेत होती कि ती बघूनच भीती वाटली आणि मज्जा पण..
"हे तर आमच्या गार्डनपेक्षा हंड्रेड थाऊसंड टाईम्स मोठ्ठं आहे! " अनी म्हणाला.

परीने हसून पुढे जायला सांगितलं. तो धावत गेला पुढे, तर तिथे एक ट्रॅम्पोलिन होतं. मोठ्ठंच्या मोठ्ठं. एकदा बाबाला सांगताना त्याने इमॅजिन करून सांगितलं होतं कि एवढं मोठं ट्रॅम्पोलिन असेल तर त्याच्यावर उडी मारली तर ढगात जाऊन येता येईल.. हे अगदी तेवढंच मोठं होतं ! तो धावत गेला आणि त्याने उडी मारली तर ट्रॅम्पोलिन मधून खालीच पडला तो. खाली ढग होते म्हणून बरं! 'चुकली वाटतं उडी' म्हणत त्याने परत उडी मारली परत तसंच झालं .. परत केलं तर परत तसंच झालं. जाऊ दे फॉल्टी दिसतंय ते म्हणत तो धावत एका सीसॉ कडे गेला. लांबच्या लांब सीसॉ. तिथेपण तसंच झालं. तो बसायला गेला तर तो खालीच पडला! सगळे ढग अंगाला लागले! झाडत झाडत तो उठला आणि एका घसरगुंडीवर गेला. उंचच उंच घसरगुंडी. आणि एवढ्या उंच घसरगुंडीवर फक्त एकच मुलगा स्लाईड करत होता. अनी त्या घसरगुंडीच्या शिडीवर चढायला गेला तर त्याला शिडीवर पायच ठेवता येईना. पाय ठेवला तो सरळ खालीच गेला . हात धरायला गेला तर हात पुढेच गेला. स्लाईडच्या बाजूने वर चढायला गेला तरी तेच, धुपकन खालीच पडला! तेवढ्यात तो मुलगा स्लाईडवरून खाली आला , अनी ला बघून मोठ्ठ्याने किंचाळला आण घसरगुंडीसकट गायबच झाला! अनी त्याच्यापेक्षा मोठयाने किंचाळला!

परी लांबून बघत होती .. ती अनीची गंमत पाहून हसायला लागली. तो  रडवेला झाला.
"असं का होतंय ? बाकीची मुलं छान खेळतायत आणि माझं असं का होतंय ? त्याने विचारलं.
परीने त्याला जवळ घेतलं आणि म्हणाली "अरे इथे कसं खेळायचं, काय खेळायचं , कोणाशी खेळायचं, कितीवेळ खेळायचं कसले कसले म्हणून नियम नाहीत, पडून लागण्याची भीती नाही , लक्ष ठेवायला आई बाबा नाहीत , शाळेतले टीचर्स नाहीत कि पार्कमधले आजोबा नाहीत. नियम एकच कि तुम्ही झोपायचं आणि मग तुमच्या स्वप्नातून इकडे यायचं. तू आलास तसं डायरेक्ट नाही, "

"म्हणजे.. असं कसं ?"

"म्हणजे असं कि हे ड्रिमलँड आहे ! तुझ्या इमॅजिनेशन्स इथे खऱ्या होतात,तुला हवी ती खेळणी , हवे ते खेळ  इथे मिळतात .. हीच तर इथली गंमत आहे. हि सगळी मुलं त्यांच्या त्यांच्या ड्रीम्स मधून आली आहेत इथे खेळायला. ती झोपली कि त्यांना हवी तशी आणि हवी तेवढी खेळणी इथे तयार होतात .. ती वळ्णावळणाची घसरगुंडी बघ .. 25 टर्न्स आहेत तिथे.. ते तिकडे बघ , वॉटरपार्क वाली घसरगुंडी पण आहे! ते ट्रॅम्पोलिन बघितलंस ना ? तू तुझ्या बाबांना सांगितलं होतंस ना तेच आहे ते ! "

"आणि ती गायब झालेली घसरगुंडी ? " अनीने विचारलं.

"त्या घसरगुंडी वाल्या मुलाला कळलंच नाही कि त्याच्या स्वप्नात तू कसा काय आलास ते! तो जागा झाला असणार झोपेतून. झोपेतून उठलं कि इथून जावं लागतं. म्हणून जितका जास्त वेळ झोपशील तितकं जास्त वेळ इथे खेळता येईल. समजलं कि नाही?" परीने त्याला समजावून सांगितलं

अनी ने मान डोलावली. "मला खेळायला यायचंय इथं" तो म्हणाला.

" मग आता आपण परत तुझ्या घरी जायचं?, मग तू झोप आणि तुझ्या स्वप्नातून ये इकडे. चालेल ना? अनी ने हो म्हटलं आणि परीचं बोट टच करून तो परत घरी निघाला. इकडे चांदोबा जांभया देत होता, ते बघून अनीला पण मोठी जांभई आली! परीने त्याला कडेवर घेतलं, तिच्या खांद्यावरून तो लांब लांब जाणारं ड्रिमलँड बघत होता. आता त्याला कळलं कि खरी गंमत झोपल्यावरच येते. एवढं फन आहे ड्रिमलँड म्हणजे. रात्र पण किती सुंदर असते.त्याचे डोळे आपोआप मिटायला लागले, एवढे कि परीने कधी त्याला नेऊन त्याच्या बेडवर ठेवलं ते त्याला कळलंच नाही.

आता त्याला झोपायला सांगितल्यावर अनी घाईघाईने झोपायला जातो. झोपताना जेव्हा तो आईबाबांना तो गोष्ट सांगतो,  ड्रिमलँड मध्ये तो किती आणि कशा गमतीजमती करतो त्याची; मोठ्ठाल्या ट्रॅम्पोलिन वर उडी मारतो आणि डायरेक्ट आभाळाला हात लावतो त्याची, एलिवेटेर असणाऱ्या  उंच घसरगुंडीवर जाऊन खूप गोलगोल फिरत खाली घसरत येतो त्याची, दोन्ही बाजूला १० १० मुलं बसू शकणाऱ्या सी सॉ ची... ढगांना पाय लावता येईल एवढ्या उंच झोका घेता येणाऱ्या झोपाळ्याची...  तेव्हा बाबा गालातल्या गालात हसतो पण आई म्हणते कि "असं ड्रिमलँड असतं का कधी ? तुझ्या गोष्टी सगळ्या फिक्शनल!"